ข้าวน้ำจำ

วิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสานสู่การแปรรูปเชิงนวัตกรรม (ข้าวน้ำจำ) จึงมีความคิดเกี่ยวกับการรวมกลุ่มกันเพื่อปรับเปลี่ยนการทำนาในรูปแบบเดิมเป็นการทำนาแบบประณีต เพื่อให้ได้ข้าวที่มีคุณภาพ ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ทางกลุ่มมีแนวคิดที่จะพัฒนาการปลูกข้าวตั้งแต่ต้นน้ำให้ได้คุณภาพที่ดี เพื่อที่จะส่งต่อข้าวที่มีคุณภาพไปยังกลางน้ำและปลาย ซึ่งเป็นการสร้างงาน สร้างรายได้ให้แก่สมาชิกในกลุ่มเพื่อชีวิตและความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น โดยแรกเริ่มในปี 2560 ทางกลุ่มได้ผลิตข้าวสาร (ข้าวหอมมะลิ ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี่ ข้าวมะลิแดง ข้าวทับทิมชุมแพ ข้าวเหนียว กข.6) บรรจุถุงขนาดต่าง ๆ เช่น ถุงขนาด 250 กรัม ขนาด 500 กรัม และขนาด 1,000 กรัม เพื่อจำหน่ายในงานแสดงสินค้าร่วมกับทางจังหวัดในงานออกบูทแสดงสินค้าทั้ง 4 ภาค ปี 2561 ได้มีการพัฒนาเรื่องกระบวนการปลูกข้าว แพ็คแกจข้าว รวมถึงการแปรรูปข้าว เพื่อสร้างมูลค่าให้ข้าวโดยมีการส่งเสริมให้ความรู้กับเกษตรกร และในปี 2562 ได้มีโอกาสเข้าร่วมแข่งขันโครงการสุดยอด SME จังหวัด ติด 1 ใน 2 ของจังหวัดพะเยา อีกทั้งยังผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวหอมมะลิเพื่อส่งให้กับศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยาอีกด้วย

ถือเป็นจุดเริ่มต้นในการปรับเปลี่ยนวิถีการทำนาแบบเดิม จากที่เคยใช้สารเคมีในการเกษตร เริ่มหันมาลดการใช้สารเคมี ลดการเผาฟางในนาข้าว เน้นการใช้น้ำหมักและสารสกัดจากธรรมชาติในการผลิตข้าวปลอดภัย เพื่อเป็นการลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต ลดรายจ่าย และเพิ่มรายได้ ปัจจุบันจึงได้มีการส่งเสริมให้เกษตรกรหันมาทำเกษตรแบบยั่งยืนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนำไปสู่ความพออยู่พอกินมีความมั่นคง ปลอดภัยด้านอาหาร ลดรายจ่าย พึ่งตนเอง และแก้ปัญหาความยากจนของครัวเรือนและชุมชน หลักการทำน้อยแต่สามารถสร้างมูลค่าให้สูงขั้นได้ โดยการผลิตข้าวให้มีคุณภาพ ปรับเปลี่ยนวิธีการทำนาแบบเดิม ๆ เป็นเกษตรอินทรีย์ รวมถึงการทำเกษตรผสมผสาน และขายผลผลิตให้กับผู้บริโภคโดยตรง รวมถึงสามารถแข่งขันทางด้านตลาดได้ เพื่อเพิ่มช่องทางด้านตลาดและอำนาจในการต่อรองด้านราคา